علاقمندان به هنر عکاسی می توانند برخی از نکات کلیدی در عکاسی از بناهای معماری را در این مقاله آموزش ببینند.

اولین گام در عکاسی معماری آگاهی از عوامل ساخت یک بنا از جمله هدف، فضا، جنس مواد مورد استفاده در بنا است. عکاس باید برای کسب این اطلاعات و بازدید از بنا وقت کافی صرف کند و هنگام بازدید زوایای متفاوت آن را ارزیابی کند. عکاسی از بنا با هدف انتقال تجربه بودن در محیط و اطراف یک سازه است. در ادامه نکاتی در مورد بهتر عکس گرفتن از یک ساختمان می ‌آید:

به صورت کلی به منظور عکاسی از نمای یک ساختمان، اختصاص یک فضای محیطی به عکس ضروری است. البته نوع بنا در میزان فضای خالی تاثیر گذار است. در کادرتان به ساختمان ‌های قدیمی کمی فضای خالی قرار دهید. معمولا در بناهای مدرن کمتر می ‌توان این نکته را اجرا کرد. در عکاسی از خانه‌های یک روستا بیننده بیشتر به دنبال فضاهای اطراف آن خانه است. عکس از نمای یک بنا با نمای بسته بیشتر به کار بنگاه‌ دار‌ها می ‌خورد. در عکاسی از بنا می‌توانید با فاصله گرفتن از سوژه از لنز تله استفاده کنید تا پرسپکتیو را به صورت فشرده ‌تر نشان دهید. بعضی وقت ‌ها نمای روبرو همان چیزی است که مدت‌ها به دنبال آن بوده‌اید بنابراین آن را هم امتحان کنید. در عکاسی از نما حتما سایه‌ های ایجاد شده را ببینید.

کارگردانان و فیلمبرداران هالیوودی قبل از این که رنگ‌های سوژه را ببینند سایه‌‌ها را برای انتقال حس در عکس در نظر می‌ گیرند. فرمول ثابتی نمی ‌توان برای عکاسی از بنا در فصول مختلف داد و یا این که گفت فلان فصل بهتر از دیگر فصول است اما در عکاسی از بنا به آب و هوا هم توجه کنید. بعضی از ساختمان ها در بعضی فصول زیباترند. در ساختمان ‌هایی که با یک مجسمه تزئین شده‌اند ثبت دقیق سایه‌ ها مهم تر است. مسیر حرکت چشم در عکاسی از بنا اهمیت ویژه‌ای دارد. کادرتان از جایی قطع نشود که چشم به دنبال ادامه مسیر می‌ گردد. کادر در کارد اصلاحی است در عکاسی که در آن سوژه مورد نظر کمی دورتر در کادری دیگر قرار می گیرد.

این روش در عکاسی معمولا برای این که بتوان بُعد و حجم بنا را در تصویر نشان داد و ترکیب‌ بندی‌ های جالب تری ایجاد کرد استفاده می ‌شود ولی از آن جایی که به کررات مورد استفاده قرار گرفته است در حال حاضر کمی از مد افتاده است. برای به کارگیری این تکنیک احتیاج به عمق میدان بیشتری دارید بنابراین زمانی که نور کمی در محیط وجود دارد وجود سه پایه کمی ضروری است. برای عکاسی از فضاهای عمومی مانند میدان‌ ها توجه داشته باشید انتقال حسی که در محیط وجود دارد نیز به اندازه کادربندی صحیح اهمیت دارد. سعی کنید زاویه‌ای را انتخاب کنید که کاربری آن فضا را نیز نشان دهد. توجه به محیط اجتماعی و جغرافیایی پیرامون بنا اهمیت ویژه‌ای دارد. باید رابطه و موقعیت بنای معماری را با منظره اطراف آن درنظر گرفت. بنا، موجودی زنده نیست، باید دقت کرد که حضور موجودات زنده در تصویر بیشترین توجه را به خود جلب می‌کند در مورد حالت و محل قرار گرفتن آن‌ ها دقت کنید و توجه داشته باشید که فضای کمی را اشغال کند و لطمه‌ای به کل تصویر نزند. البته وجود این عوامل مقیاس مناسبی برای نشان ‌دادن ابعاد ساختمان است. در کوچه ‌های باریک(همان کوچه آشتی کنان خودمان) چیزی که برای خیلی‌‌ ها پدیده‌ای عجیب است عکاسی کار تقریبا سختی است ولی می توان با پیدا کردن یک تاق و مردمی در حال عبور علاوه بر عمق میدان وضوح، حس بیشتری را منتقل می کند. اگر در کادرتان تاق نیافتید به موضوع جذاب که بخشی از همان محیط ایت در جلوی تصویر قرار دهید. علاوه بر نمای کلی، جزییات قابل توجه بنا از قبیل نقش و نگارها، کاشی ‌کاری‌ ها و تزیینات روی دیوارها موضوع‌ های خوبی برای عکاسی معماری تلقی می‌ شود. استفاده از نور مایل به ویژه برای عکس برداری از نقوش برجسته و کنده کاری شده و هم چنین درهای حجاری‌ شده برای تأکید بر برجستگی‌ ها و نقوش آن ها ایده آل است. برای این که ابعاد و شکل جزییات مورد عکسبرداری دچار اغراق یا اغتشاش نشود، بهتر است از لنزهای تله و حتی‌المقدور از نمای کاملاً روبرو عکسبرداری انجام شود. لنزهای گوناگون تاثیرات مختلفی در تصویر نهایی به جا می ‌گذارند. لنزهای واید در فواصل نزدیک ابعاد و تناسب های سطوح نزدیک را درشت ‌تر کرده و آن ها را دچار دگرونی می‌ کند و سطوح دورتر را کوچک تر نمایان ساخته و فضای گسترده‌تری را به تصویر می‌ کشد.

لنزهای تله برای عکسبرداری از فاصلة دور یا عکسبرداری از جزییات بنا با درشت ‌نمایی بیشتر مناسب تر است. این لنزها زاویه دید بسته‌ تری دارند و فضای کمتری را به تصویر می‌ کشند اما اگر از فاصله‌ مناسب که کل بنا در تصویر بگنجد عکسبرداری انجام شود با این روش خطوط، سطوح و ستون های موازی عمودی بنا در تصویر موازی و عمودی دیده می ‌شود. توجه به پرسپکتیو در عکاسی از بنا بیشتر از انواع دیگر اهمیت دارد. برای ثبت یک ساختمان که معمولا طول و عرضش بیشتر از یک عکاس است، بایستی از لنز‌های واید استفاده کرد. زاویه دید انسان با لنز 50mm برابری می‌ کند. هر چه این عدد کم شود بر گستره دید در ویزور اضافه می‌ شود. به این معنی که با لنز 24 فضای بیشتری را می ‌توان در تصویر داشت. هر چه این عدد بیشتر شود سوژه به شما نزدیک تر می ‌شود. ساختمان‌ ها جا به جا نمی‌ شوند بنابراین تنها عکاسان تنبل هستند که از حساسیت‌ بالا استفاده می ‌کنند. حرفه‌ای‌ ها پیشنهاد می دهند تا از حساسیت ‌های پایین مثل 100 ISO استفاده شود تا نویز کمتری در تصویر ایجاد شود. به طور کلی در عکاسی از بنا عمق میدان وضوح از برای ثبت همه جزئیات و وضوح بیشتر اولویت دارد. عمق میدان وضوح نیز با بسته شدن دیافراگم بدست می‌آید ولی از طرف دیگر برای جبران نوردهی به فیلم یا سنسور در دوربین‌های دیجیتال بایستی سرعت شاتر را پایین بیاورید. بنابر این از داشتن یک سه پایه در مواقعی از روز که نور محیطی کمی وجود دارد، ضروری است.

فیلترهای زرد، نارنجی و قرمز در عکاسی سیاه و سفید برای تشدید کنتراست ابرها و آسمان و کنترل تیرگی آسمان و فیلتر پولاریزه برای از بین بردن انعکاس ‌های نامطلوب در شیشه ‌ها و هم چنین تیره‌کردن آسمان در عکاسی رنگی بیشترین استفاده را در عکاسی از بنا دارد. اما تا حدودی این فیلتر ها را می ‌توان با نرم افزارهای کامپیوتری ایجاد کرد. اغلب عکاسان برای عکاسی معماری و منظره مایل به استفاده از نور مایل صبحگاهی یا هنگام عصر هستند چرا که این نور کنتراست متعادلی دارد. اما نور نیمه‌ روز به خصوص در فصل تابستان شدید است و سایه ‌هایی عمیق ایجاد می ‌کند. در عکاسی معماری ایده‌آل آن است که نمای اصلی ساختمان و یا قسمتی که در تصویر مورد توجه اصلی قرار می ‌گیرد، در معرض تابش نور قرار گرفته و در سایه نباشد. بهتر است نماهای رو به مشرق هنگام صبح که آفتاب به آن ها می ‌تابد و بناهایی که نمای اصلی آن ها رو به مغرب است، هنگام عصر عکسبرداری شوند. هنگام عکسبرداری در نور صبحگاهی، برای این که بنا در تصویر از برجسته‌نمایی بهتری برخوردار باشد ترجیح دارد سایه‌هایی که در سمت چپ ساختمان ایجاد می ‌شود، در تصویر بگنجانید و هنگام عکسبرداری از بنا در غروب بهتر است زاویه عکسبرداری اندکی به سمت راست بنا متمایل باشد تا سایه‌ های ایجادشده نیز در تصویر بیاید. عکاسی از بناها در شب بازی با نور‌هاست. داشتن سه پایه ضروری است چرا که درصورت استفاده از حساسیت بیشتر از 400 در عکس‌ها نویز ایجاد می‌کند. این اشکال در دوربین‌ های دیجیتال با دانه‌های قرمز در تصویر بیشتر دیده می ‌شود. و آخر این که: بعضی وقت ها ساختمان ‌ها فقط زیبا هستند.

بخش هنری تبیان

منبع: روزنامه همشهری / زهرا رفیعی